'Alle wegen leiden naar Gent' : Trajecten van mediterrane migranten naar de Arteveldestad, 1960-1980

Abstract

Ondanks de aankomst van nieuwe migrantengroepen in de loop van de voorbije twee decennia, is onze maatschappij nog steeds sterk getekend door de naoorlogse migratie van gastarbeiders en hun families uit de landen rond de Middellandse Zee. Het beeld dat we vandaag hebben van het verloop van die gastarbeidersmigratie is echter doordrongen van stereotypen. Een van die stereotypen is de manier waarop die migranten naar ons land zijn gekomen. In het collectieve geheugen staat de naoorlogse migratie van gastarbeiders naar West-Europa bekend als het resultaat van een officieel rekruteringsprogramma, waarbij speciaal daarvoor bevoegde diensten arbeiders in hun land van herkomst anoniem aanwierven en in groep naar hun bestemming brachten. De aankomst van hun families wordt gekaderd in een proces van gezinshereniging, dat na de befaamde migratiestop op gang kwam. In deze bijdrage gaan we na in hoeverre dat beeld overeenstemt met de historische realiteit. Verschillende migratietrajecten komen aan bod en worden beschouwd binnen hun economisch en politiek historische context. We focussen daarbij op één casus, met name de migratietrajecten van mediterrane migranten naar de stad Gent in de periode 1960-1980. De focus op het lokale niveau laat toe een gedetailleerd inzicht te krijgen in het specifieke verloop van de migratietrajecten. De mechanismen die op die manier blootgelegd worden, hebben echter een ruimere geldigheidswaarde.

The arrival of new immigrant groups over the course of the past two decades has not erased the visible impact on Belgian society of the post-war migration of ‘guest workers’ and their families, originating from the countries around the Mediterranean. Current perception of this ‘guest worker migration’ is, however, highly stereotyped. One of the most common misconceptions concerns the way in which ‘guest worker migrants’ have made their way to Western Europe. Post-war Mediterranean migration to the West has been engraved in our collective memory as the result of an official recruitment program, involving special services which anonymously recruited workers in their home countries and provided collective transport to their destination countries. The arrival of their families is seen to have taken place later, after the notorious immigration stop had been imposed. Based on one case study, dealing with the migration trajectories of Mediterranean immigrants to the city of Ghent in the period 1960-1980, this article examines to what extent this perception is consistent with historical reality. Several migration trajectories are explored in their respective economic, political and historical contexts. The focus on the local level is meant to allow for a detailed insight in the historical development of each of these trajectories; the mechanisms which are thus disclosed, however, have a wider range of validity.